Tussen 1861 en 1865 woedde een bloedige burgeroorlog in de Verenigde Staten van Amerika. De Zuidelijke Staten vochten onder de vlag van de Confederatie tegen hun noorderburen van de Unie. Het conflict eindigde met een overwinning voor het Noorden en daarmee werden de Verenigde Staten weer officieel herenigd. Toch liet de oorlog een diep psychologisch trauma achter en leek de breuk tussen Noord en Zuid onherstelbaar. Daarnaast werd de nationale eenheid door andere ontwikkelingen aan het wankelen gebracht. Door industrialisatie was een diepe kloof ontstaan tussen de rijke industriële klasse en de arbeidersklasse. Bovendien kwamen miljoenen migranten het land binnen, wat tot grote spanningen leidde tussen de ‘oorspronkelijke’ Amerikanen en de migrantengroepen. Te midden van al deze sociale instabiliteit staken de ideeën van het sociaal darwinisme de kop op. Een theoretische stroming die de menselijke evolutie zag als een overlevingsstrijd tussen verschillende rassen. Er werd gevreesd voor het voortbestaan van het zuivere Amerikaanse ras, dat vooral blank en protestants was.
In deze turbulente periode leefde Theodore Roosevelt (1858-1919). Hij deelde de ideeën van het sociaal darwinisme en meende dat het échte Amerikaanse ras moest vechten om te overleven. Hij was president van de Verenigde Staten tussen 1901-1909, maar in de periode daarvoor al een belangrijk publiek figuur. Zo had hij een persoonlijk aandeel in de Spaans-Amerikaanse Oorlog van 1898, waarin hij op Cuba meevocht met zijn zelf opgerichte vrijwilligersregiment. In zijn boek, The Rough Riders, staan deze oorlogservaringen opgeschreven. Het boek toont de context waarin Roosevelts ideeën ontstonden en hoe deze ideeën zijn leven en dat van de Amerikaanse natie bepaalden. [1] Dit artikel behandelt deze verschillende facetten en onderzoekt hoe Roosevelts ideeën over ras en mannelijkheid tot uiting kwamen in de Spaans-Amerikaanse oorlog.
Roosevelt was in zijn tijd een gevierd historicus en schrijver en publiceerde een vierdelige boekenserie, The Winning of the West (1889-1869), waarin hij zijn rassentheorieën uiteenzette.[2] Hij meende dat de Amerikanen afstamden van het Angelsaksische ras dat millenia terug de Romeinen de baas was in de wouden van Germanië. Vanuit die wouden waren deze Teutoonse stammen onder meer naar de Britse eilanden getrokken. De inheemse Kelten die zij overwonnen, werden volgens Roosevelt opgenomen in het dominante Teutoonse ras. [3] Dit superieure ras zorgde eeuwen later voor het succes van het Britse Rijk, maar ‘de meest ware lieden’ onder hen, de zogenaamde Scotch Irish backwoodsmen, vertrokken naar de Nieuwe Wereld. [4] Hun nakomelingen werden sterker door strijd met Fransen, Spanjaarden, indianen en later Mexicanen en vormden uiteindelijk het Amerikaanse ras. [5]
De tijd dat mannen vochten tegen de wilde natuur en indianen was voorbij.
Volgens Roosevelt verkeerde dit superieure ras in zijn tijd echter in een crisis door een aantal oorzaken. Zo meende hij dat het slecht gesteld was met de mannelijkheid van de Amerikaanse man. Dit idee was wijdverspreid onder zijn tijdgenoten. Mannen kampten vaak met onzekerheden over hun plaats als man in de snel veranderende samenleving.[6] Volgens Roosevelt had rijkdom en beschaving de Amerikaanse man decadent, lui en vrouwelijk gemaakt. De tijd dat zij als ware mannen leefden aan de frontier, vechtend tegen de wilde natuur en indianen, was voorbij.[7] Het Amerikaanse ras, dat door strijd groot was geworden, was in te sterke mate geciviliseerd en verloor aan vitaliteit door het uitblijven van nieuwe oorlogen.
Bovendien zag Roosevelt een aantal bevolkingsgroepen in de Verenigde Staten als inferieur en als gevaar voor de zuiverheid van het Amerikaanse ras. Hij keurde vermenging van het Amerikaanse ras met Aziaten en indianen af, maar zag vooral de grote aantallen zwarten als een groot probleem. Hij was dan ook gefrustreerd over het slavernijverleden van de Verenigde Staten. De zogenaamde ‘trans-oceanic aristocracy’ had de slaven haar eigen belangen laten dienen en tegelijkertijd de Verenigde Staten met een groot probleem opgezadeld. In de ogen van Roosevelt zouden zwarten over te weinig zelfbeheersing beschikken om zelfstandig in een democratie als de Verenigde Staten te functioneren.[8] Daarom was een mengeling met dit ras ongewenst.
Oorlog was hoe het Amerikaanse ras groot was geworden en oorlog was volgens Roosevelt ook de oplossing voor de huidige zwakheid. Hij verwees naar het lot van het oude Rome, waar decadentie en gemakzucht tot de val van het machtige rijk hadden geleid. Hij vreesde dat de Verenigde Staten hetzelfde zou overkomen als er niet snel verandering in de mannelijke mentaliteit kwam.[9] Zelf prees hij mannelijke activiteiten zoals fysieke training, sporten en jagen.[10] Hij trok zich dan ook graag terug in zijn buitenverblijf in North Dakota, waar hij op groot wild joeg. Hij zag het als een plicht van de man om op deze wijze mentaal en fysiek scherp te blijven.
Oorlog zou de oplossing kunnen zijn voor de huidige zwakheid.
De oorlog die in april 1898 uitbrak tussen de Verenigde Staten en Spanje verheugde Roosevelt daarom enorm. Hij diende destijds als Assistent Secretary of the Navy, maar nam direct de taak op zich om een vrijwilligersregiment samen te stellen: de First Volunteer Cavalry, waar hij zelf al snel de naam Rough Riders aan gaf. Meer dan twintigduizend mannen meldden zich hiervoor aan. Uiteindelijk selecteerde hij de duizend man die hij het meest geschikt achtte, voornamelijk cowboys, goudzoekers en jagers uit het nog ongerepte Westen. Dit waren de fameuze frontierpioniers, afkomstig uit gebieden waar de strijd tegen de wilde natuur en indianen nog wél bezig was.[11] Uit deze groep pikte hij ook zijn officiers, voornamelijk mannen die in het leger hadden gevochten tegen de indianen.[12]
‘All–Easterners and Westerners, Northeners and Southerners, officers and men, cowboys and college graduates, wherever they came from, and whatever their social position–possessed in common the traits of hardihood and a thirst for adventure. They were to a man born adventurers, in the old sense of the word’.[15]
In zijn boek The Rough Riders beschrijft Roosevelt hoe hij onderweg naar Cuba zag dat de mannen zich correct gedroegen: ze werkten hard en plichtsgetrouw en incidenten vonden slechts sporadisch plaats.[16] Opvallend was dat er zelfs mannen van indiaanse afkomst in het regiment werden opgenomen. Roosevelt prees vooral een soldaat genaamd Pollock, een volbloed Pawnee, die in een heropvoedingsschool voor indianen had gezeten. Pollock liet zelfs zijn haren afknippen door een soldaat die als kapper fungeerde om zijn goede gedrag te tonen: ‘(…) don’t want to wear my hair long like a wild Indian while I’m in civilized warfare’.[17] Zwarten en Aziaten bleven echter van het vrijwilligersregiment uitgesloten. Zij zouden Roosevelts ideale smeltkroes maar vervuilen.[18]
De overwinning op Spanje werd na slechts vier kleine veldslagen behaald, waarvan Roosevelt en zijn Rough Riders in drie van de vier een belangrijke rol speelden. Na lang wachten vertrok het regiment op 13 juni 1898 vanuit de haven van Tampa richting Cuba, de oorlog tegemoet.[19] In de eerste ontmoeting met Spaans militair verzet in Las Guasimas werden de Amerikaanse troepen in een hinderlaag geleid. Maar mede onder de bezieling van de Rough Riders, die harde strijd in ruig terrein gewend waren, werden de Spanjaarden verdreven. Volgens Roosevelt hadden ze dezelfde moed en strijdlust getoond als waarmee ze het Wilde Westen van Amerika hadden getemd.[20] In de veldslagen van opeenvolgend Kettle- en San Juan Hill moesten de Spanjaarden uit hun defensieve stelling rondom de stad Santiago worden verdreven. Hier toonde Roosevelt zijn eigen moed en mannelijkheid door onverschrokken een charge te leiden op de verdedigingslinie van de Spanjaarden. Na de veldslagen bij Kettle- en San Juan Hill capituleerden de Spanjaarden al snel en keerden de Rough Riders huiswaarts.
Zwarten en Aziaten zouden Roosevelts ideale smeltkroes vervuilen.
Hoewel Roosevelt de door zwarte Amerikanen getoonde heldenmoed erkende, bleef hij echter afkerig van raciale gelijkheid.[21] Even leek het dat zwarten en blanken naast elkaar konden strijden en sterven op gelijkwaardige voet, maar volgens Roosevelt zouden de zwarte soldaten niet zonder hun blanke officieren kunnen. Een incident op het slagveld sterkte hem in zijn ideeën. Hij zag daar hoe een aantal zwarte soldaten in paniek raakten toen hun blanke officieren uit het zicht waren. Zij leken op het punt te staan om te vluchten. Roosevelt trok zijn revolver en waarschuwde dat hij vluchtende soldaten zou neerschieten, waarna de soldaten terugkeerden.[22] Deze passage toont dat de verdeeldheid binnen de Verenigde Staten nog steeds zichtbaar was in de strijd met een externe vijand. Amerikanen, blank en zwart, vochten weliswaar schouder aan schouder, maar van raciale gelijkheid was geen sprake.
Drie jaar na de Spaans-Amerikaanse Oorlog verkreeg Theodore Roosevelt het presidentschap. Zijn ideeën over de Amerikaanse natie en zijn aandeel in de oorlog hadden hem razend populair gemaakt. De Rough Riders werden gezien als een toonbeeld van de ware Amerikaanse identiteit. Voor Roosevelt was de oorlog een bevestiging van zijn raciale denkbeelden. Zijn Rough Riders waren immers een experiment geweest om de perfecte rassenmix van Amerika te creëren. In het conflict hadden de Rough Riders hun mannelijkheid getoond en lieten zij aan Roosevelt en Amerika zien dat de kracht van het Amerikaanse ras nog niet verloren was gegaan. Voor het eerst sinds de Burgeroorlog was er weer een gevoel van nationale eenheid. Bovendien had de territoriale expansie de Verenigde Staten een nieuwe plaats op het wereldtoneel gegeven. Binnen dit denkbeeld over het Amerikaanse ras hadden minderheden als zwarten, indianen en Aziaten echter geen plek. Hiermee werden raciale stigma’s en onderdrukking van raciale minderheden gelegitimeerd. De identiteit van het ware Amerika was opnieuw gevonden in de legende van de frontier experience in het Wilde Westen. Mannelijke idealen van fysieke en mentale kracht en de strijd tussen beschaving en barbarij speelden hierin een hoofdrol. Zo had Roosevelt zijn persoonlijke denkbeelden omgezet in een nationale mythe, maar deze mythe sloot ook groepen uit.
Afbeelding: ‘Theodore Roosevelt in militair uniform, Yellowstone’s Photo Collection.
[1] T. Roosevelt, The Rough Riders (New York 1899).
[2] Gerstle, American Crucible, 17.
[3] Ibidem, 18.
[4] Ibidem, 19.
[5] Ibidem, 20-21.
[6] Thomas, The War Lovers, 55.
[7] Gerstle, American Crucible, 25.
[8] Ibidem, 23.
[9] Thomas, The War Lovers, 43.
[10] Ibidem, 57.
[11] Roosevelt, The Rough Riders, 14.
[12] Ibidem, 15.
[13] Ibidem, 10-11.
[14] Gerstle, American Crucible, 28.
[15] Roosevelt, The Rough Riders, 17.
[16] Ibidem, 33.
[17] Ibidem, 18.
[18] Thomas, American Crucible, 28.
[19] Ibidem, 46.
[20] Thomas, American Crucible, 31.
[21] Ibidem, 32.
[22] Roosevelt, The Rough Riders, 99.
aanzet.wordpress.com 